Kira Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk

Yargıda yeni düzenlemeleri içeren İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanun kapsamında, 6325 sayılı Kanun'un 18. maddesine eklenen yeni hüküm ile kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar arabuluculuk kapsamına dahil edildi.

İlamsız icra yoluyla tahliye hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, kat mülkiyetinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkıyla ilgili uyuşmazlıklar, dava şartı olarak arabuluculuk kapsamına alındı.

Buna göre, ilamsız icra yoluyla tahliye yolu dışında kalan, Türk Borçlar Kanunu'nun 344. maddesi kapsamında kira tespit davası, tahliye davaları, uyarlama davaları, kat mülkiyetinden doğan genel kurul kararlarının iptali davaları, aidat ve avans alacağı davaları, ortak yerler veya toplu yapı ile ilgili davalar gibi pek çok uyuşmazlıkta dava yoluna başvurmadan önce arabuluculuk yoluna başvuru yapılması gerekecektir.

Arabuluculuk neticesinde tarafların anlaşması üzerine düzenlenecek olan arabuluculuk anlaşma tutanağının icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınması zorunlu olup bu şerh taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden alınacaktır. Ayrıca yeni düzenleme ile mahkemenin taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından inceleme yapacağı ve anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönünden denetleyeceği hususları kanunlaştırılmıştır.

Kanunda yer alan arabuluculuk dava şartına ilişkin düzenlemenin yürürlük tarihi ise 01.09.2023 olarak belirtilmiştir. Dolayısı ile 01.09.2023 tarihinden önce açılan davalarda arabuluculuk dava şartı aranmayacak, 01.09.2023 tarihinden sonra açılacak davalar için ise arabuluculuğa başvuru yapılması zorunlu olacaktır.

Yeni düzenleme ile arabuluculuk kurumunda gerçekleştirilen diğer değişiklikler ise kısaca şöyledir:

- Ticari davalar ve iş sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar bakımından, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarının zorunlu arabuluculuk kapsamında olduğu açıkça düzenlendi.

- Taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar, ihtiyari arabuluculuğa elverişli hale getirildi.

- Arabuluculuğa ilişkin Türkiye'nin taraf olduğu Singapur Sözleşmesi'nin, iç hukukla uyumunun sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapıldı.

- Uyuşmazlığın asıl tarafının arabuluculuk süreci ile arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen son tutanak hakkında bilgilendirilmesi konusunda arabulucuya yükümlülük getirildi.

- Ticari uyuşmazlıklar bakımından, taraf avukatları ve arabulucunun birlikte imzaladığı anlaşma belgesinin, -icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın- ilam niteliğinde belge sayılacağı kabul edildi.